स्वदेश निष्ठेचे साक्षात रुप चाफेकर बंधू

HçÀçMççÇ®çç oçíjKçb[ mçcççíj çÆomçlç Dçmçlççvçç oçcççíoj nçÆj ®ççhçíkçÀjçbvççÇ Dçç@kçwìçíyçj 1897 cçO³çí ³çíjJç[ç kçÀçjçiç=nçlç ní DççlcçJç=Êç cççí[çÇlç çÆuçnÓvç þíJçuçí nçílçí. ³çç DççlcçkçÀLçíJçªvç ®ççHçíÀkçÀj yçbOçÓb®³çç J³ççÆÊçÀcçÊJçç®ççÇ pç[CçIç[Cç uç#ççlç ³çílçí. nálççlcçç oçcççíoj njçÇ ®ççHçíÀkçÀjçbvççÇ j@C[JçOççmçboYçç&lççÇuç cçççÆnlççÇ yççjçÇkçÀmççjçÇkçÀ lçhççÆMçuççmçn GIç[ kçÀªvç mççbçÆiçlçuççÇ Dççní. mçoj DççlcçkçÀLçí®ççÇ kçÀçíCççÇ ³ççíi³ç oKçuç Içílçu³çç®çí çÆomçÓvç ³çílç vççnçÇ.

kçÀ[JççÇ Oçcç&çÆvçÿç DçççÆCç pçnçuç jçä^çÆvçÿç ³ççb®çí Òçl³çblçj oíCççjí DççlcçkçÀLçvç cnCçpçí `nálççlcçç oçcççíoj nçÆj ®ççHçíÀkçÀj ³ççb®çí DççlcçJç=Êç` nçí³ç. mJçoíMççÆnlççmççþçÇ oçcççíoj nçÆj,yççUkç=À

³çç DççlcçkçÀLçíJçªvç ®ççHçíkçÀj yçbOçÓb®³çç J³ççÆÊçÀcçÊJçç®ççÇ pç[CçIç[Cç uç#ççlç ³çílçí. ®ççHçíkçÀj yçbOçÓbJçj Oçcç&Mççm$çç®çç hçiç[ç nçílçç. Jç[çÇuç kçÀçÇlç&vçkçÀçj nçílçí. uçnçvç-hçCççhççmçÓvç®ç oçcççíoj DçççÆCç yççUkç=À

hçá{çÇuç kçÀç³çç&lç Ghç³ççíiççÇ hç[íuç, Dçmçç nl³ççjçb®çç mçbûçn kçÀjC³ççmç ®ççHçíkçÀj yçbOçÓ DçççÆCç l³ççb®³çç çÆcç$ççbvççÇ mçá©Jççlç kçíÀuççÇ.l³çç kçÀçUçÇ nl³ççjí mçnpç GhçuçyOç vçJnlççÇ, cnCçÓvç nÌêçyççouçç pççTvç SkçÀ içáhlççÇ çÆJçkçÀlç DççCçC³ççlç DççuççÇ.vçblçj vççiçhçÓj ³çíLçÓvç çÆjJnç@uJnj çÆJçkçÀlç DççCçuçí. pçcçJçuçíu³çç çÆJççÆJçOç 61 nl³ççjçb®çç lçhçMççÇuç l³ççbvççÇ DççlcçkçÀLçílç çÆouçç Dççní.

Oçcç&çÆvçÿ ®ççHçíkçÀj yçbOçÓbvçç mçáOççjkçÀçbvççÇ Oççç|cçkçÀ iççíäçRvçç kçíÀuçíuçç çÆJçjçíOç cçáUçÇ®ç cççv³ç vçJnlçç. `ní ®ççHçíkçÀj pçí Kçjí mJçOçcç&çÆvçÿ Dççnílç, l³ççb®çí içáuççcç Dççnílç. vççnçÇ, l³ççb®çí kçÀfí Mç$çÓ Dççnílç` Dçmçí cçvççíiçlç oçcççíoj-hçblççbvççÇ J³çÊçÀ kçíÀuçí Dççní.DççiçjkçÀjçb®³çç `mçáOççjkçÀ` hç$ççJçj l³ççb®çç Kççmçç jçiç nçílçç. l³ççJçj ìçÇkçÀç kçÀjlççvçç lçí cnCçlççlç, `ní mçáOççjkçÀ hç$ç pçáv³çç uççíkçÀçbmç DçççÆCç l³ççb®³çç ®ççuççÇ-jçÇlççÇmç vçíncççÇ vççJçí þíJçlç Dçmçlçí. Oçcç&Mççm$çç®çí çÆvçjçÆvçjçUí DçLç& kçÀªvç l³çççÆJç<ç³ççÇ uççíkçÀçblç içÌjmçcçpç GlhçVç nçíF&uç, DçMçç jçÇlççÇvçí uçíKçvçhç×lççÇ Dçmçlçí. çÆkçÀl³çíkçÀ JçíUç Dççcç®çç kçÀçíhç DçvççJçj nçíTvç DççcnçÇ mçáOççjkçÀç®çí DçbkçÀ pççUÓvç ìçkçÀuçí Dççnílç.` v³çç³çcçÓlçça jçvç[í³ççb®³ççyçÎuç lçí cnCçlççlç, `mJçoíMççÆnlççkçÀçÆjlçç mJçÒççCçç®ççÇ hçJçç& vç kçÀjlçç kçÀçíìîçJçOççÇ hçáC³çJççvç uççíkçÀ mçcçjçbiçCççÇ hçlçvç hççJçlççlç, lçíJnç mJçoíMççÆnlç nçílçí, HçáÀkçÀì nçílç vççnçÇ.SJç{çÇ DçkçwkçÀuç ³çç DççOçáçÆvçkçÀ çÆJçÜçvççbvçç vçmççJççÇ, cççíþîçç oáozJçç®ççÇ iççíä nçí³ç.` ³çç Mçyoçblç®ç oçcççíoj nçÆj ®ççHçíkçÀjçb®çí pççÇçÆJçlçO³çí³ç çÆomçÓvç ³çílçí.

Oçcçç¥lçj kçÀªvç çƸç½çvç Pççuçíu³ççbvççÇ ®ççHçíkçÀjçb®çç jçí<ç Dççí{JçÓvç Içílçuçç. JçíuçCçkçÀj vççJçç®çç SkçÀ çEnoÓ ÒççíHçíÀmçj `çÆcçMçvçjçÇ` Pççuçç. mçoj ÒççíHçíÀmçj çÆJçumçvçkçÀç@uçípçpçJçU SkçÀç yçbiçu³ççlç jçnlç Dçmçí. oçcççíojhçblççbvççÇ l³ççb®çí çÆÒç³ç çÆcç$ç YçámkçáÀìí ³ççb®³ççyçjçíyçj yçbiçu³ççlç çÆMçlççHçÀçÇvçí ÒçJçíMç çÆcçUJçuçç DçççÆCç JçíuçCçkçÀjçuçç ³çLçí®s yço[Óvç kçÀç{uçí. hççíçÆuçmççbvçç içábiççjç oíC³ççlçoíKççÇuç lçí ³çMçmJççÇ þjuçí. cçábyçF&lççÇuç Jçlç&cççvçhç$ççbvççÇ ³çç ÒçkçÀjCççuçç YçjhçÓj ÒççÆmç×çÇ çÆouççÇ.

hçáC³ççlççÇuç mçoççÆMçJç hçíþílç mçJç&ÒçLçcç çÆìUkçÀçbvççÇ çÆMçJçpç³çblççÇ GlmçJççmç ÒççjbYç kçíÀuçç. l³ççJçj oçcççíojhçblççbvççÇ mç[kçÓÀvç ìçÇkçÀç kçíÀuççÇ Dççní.yççUkç=À

vççnçÇ nçílç mJçlçb$çlçç 
çÆMçJçkçÀLçç IççíìÓçÆvç YççìçhçjçÇ~~ 
I³ççJçí uççiçlçmçí çÆMçJççpççÇ yççpççÇhççÆj 
ní cçmlçkçÀ mJçnmlççJçjçÇ~~

oçcççíojhçblç cnCçlççlç, `ÒçLçcçlç: çÆMçJççpççÇ®ççÇ ³ççíi³çlçç oíJççyçjçíyçj kçÀªvç pççí pç³çblççÇ®çç hççÆjhççþ hçç[uçç, lççí çÆyçuçkçáÀuç çÆMçJççpççÇmç hçmçblç hç[CççjvççnçÇ. pç³çblççÇ kçÀjC³çç®çç ÒçIççlç hç[uçç cnCçpçí Jççìíuç l³çç®ççÇ pç³çblççÇ nçíF&uç. çÆìUkçÀ- DççiçjkçÀj ³ççb®ççÇmçá×ç pç³çblççÇ nçíT MçkçíÀuç`, ní çÆJçOççvç mçO³ç箳çç kçÀçuçKçb[çlç içcçlççÇMççÇj Jççìlçí.

çÆìUkçÀçb®ççÇ çÆJç®ççjOççjç ®ççHçíkçÀj yçbOçÓb-MççÇ pçáUuççÇ nçílççÇ, Dçmçí ³ççDççlcçkçÀLçílç kçÀçíþínçÇ çÆomçÓvç ³çílç vççnçÇ. `çÆìUkçÀ Oç[ mçáOççjkçÀnçÇ vççnçÇ DçççÆCç Oç[ mJçOçcç&-çÆvçÿnçÇ vççnçÇ`, Dçmçí cçlç ®ççHçíkçÀjçbvççÇ J³çÊçÀ kçíÀuçí Dççní, ` mçáOççjkçÀçbhçí#çç hçá

22 pçÓvç 1897 ³çç iççpçuçíu³çç cçjçþçÇ çÆ®ç$çhçìçlç,€ j@C[JçOçç®ççÇçÆìUkçÀçbvçç kçÀuhçvçç nçílççÇ, Dçmçí çÆ®ç$ç jbiççÆJçuçí Dççní. hçjblçá çÆìUkçÀçbçÆJç<ç³ççÇ JçjçÇuç hç×lççÇ®çí ÒççÆlçkçÓÀuç cçlç Dçmçlççvçç ®ççHçíkçÀj yçbOçÓbvççÇ çÆìUkçÀçbvçç j@C[JçOçç®ççÇ kçÀuhçvçç çÆouççÇ Dçmçíuç, ní mçbYçJçlç vççnçÇ. ³çç mçboYçç&lç yççjçÇkçÀmççjçÇkçÀ lçhçMççÇuç hçájJçCççjí ®ççHçíkçÀj FlçkçÀçÇ cçnÊJçç®ççÇ cçççÆnlççÇ DççlcçkçÀLçvççlçÓvç JçiçUlççÇuç, ní Kçjí Jççìlç vççnçÇ. j@C[JçOç箳çç Dçvçá<çbiççvçí çÆìUkçÀçb®çç kçÀçíþínçÇ GuuçíKç Pççuçíuçç vççnçÇ. Jçmlçálç: ®ççHçíkçÀj yçbOçÓb®³çç HçÀçMççÇ®ççÇ DçbcçuçyçpççJçCççÇ Pççu³ççvçblçj®ç çÆìUkçÀçb®³çç çÆJç®ççjçbvçç pçnçuçlçí®ççÇ PçUçUçÇ Òççhlç PççuççÇ. l³ççcçáUí®ç `kçÀçnçÇ çÆoJçmççbvççÇ hçá

FbûçpççÇ çÆMç#çCççJçjoíKççÇuç oçcççíojhçblç ®ççHçíkçÀjçb®çç lççÇJçÏ Dçç#çíhç nçílçç. l³ççb®çí Dçmçí cçlç nçílçí kçÀçÇ,`Dççcç®çí pçí MççjçÇçÆjkçÀ vçákçÀmççvç pççnuçí, l³çç®çí kçÀçjCç cuçW®s çÆJç®ççj ní nçí³ç'. SkçÀboj mçcççpç çÆJçÐçí®³çç hççþçÇcççiçí uççiçÓvç HçÀçpççÇuç çÆJç®ççjçÇ Pççuçç DçççÆCç lçíCçíyçÎuç cço&hçCççmç cçákçÀuçç. çEnoÓ uççíkçÀçb®çç GûçhçCçç IççuçJçÓvççÆyçvçyççíYççìhçCçí jçp³çMçkçÀì nçkçÀlçç ³ççJçí, cnCçÓvç FbûçpççÇ mçjkçÀçjvçí cçábyçF& ³çáçÆvçJnç|mçìçÇ çÆvçcçç&Cç kçíÀuççÇ Dççní, Dçmçç ®ççHçíkçÀjçb®çç çÆvç

hçáC³ççcçO³çí ûçbLççÇkçÀ mçVççÇhççlçç®ççÇ (huçíiç) mççLç1897®³çç mçácççjçmç hçmçª uççiçuççÇ. j@C[ DçççÆCç l³ç箳çç hççíçÆuçmççb®çç pçáuçÓcç hçáCçíjçÇ pçvçlçíJçj Jçç{lç ®ççuçuçç. IçjmçHçÀçF&®³çç çÆvççÆcçÊççvçí j@C[®³çç çÆMçhçç³ççbvççÇ jçpçjçímçhçCçí uçÓì ®ççuççÆJçuççÇ. ®ççHçíkçÀjçbvççÇ vçcçÓo kçíÀuçí Dççní kçÀçÇ, `çÆvç³çcççlç, kçÀçíCç箳çç oíJçOçcç&, mççíJçUí-DççíJçUí ³çç®çç Ghçcço& nçíF&uç DçMççÇ JççiçCçÓkçÀ kçÀçíCççÇ kçÀª vç³çí, Dçmçç mhçä GuuçíKç Dççní. hçCç Jççiçlççvçç ní iççíjí cçáÎçcç Dççcnçuçç ®ççÇ[ GlhçVç nçíF&uç, DçMççÇ Jçlç&CçÓkçÀ Dçcçuççlç DççCççÇlç Dçmçlç. DçççÆCç nç ÒçkçÀçj j@C[mççníyç cççíþîçç KçáMççÇvçí hççnlç Dçmçí`. l³çç®ç JçíUçÇ ®ççHçíkçÀj yçbOçÓbvççÇ j@C[mççníyççmç ³çcçmçovççÇ Oçç[C³çç®çç çÆvç½ç³ç kçíÀuçç. lçMççlç®ç içáhlçkçÀç³çç&lç mçoÌJç mççLç oíCççjí l³ççb®çí çÆÒç³ç çÆcç$ç YçámkçáÀìí huçíi箳çç mççLççÇuçç yçUçÇ hç[uçí. `hçjcçíéçj Dççcnçuççmçá×ç Dçmçí®ç SKççoí çÆoJçMççÇ G®çuçÓvç vçíCççj. kçÀçÆjlçç pçí nçíF&uç lçí nçíJççí, hçCç j@C[uçç uçJçkçÀjçlç uçJçkçÀj mçbhççÆJçuçí hçççÆnpçí,` Dçmçç çÆJç®ççj oçcççíojhçblç箳çç cçvççlç hçkçwkçÀç Pççuçç. mçoj kçÀçcççÆiçjçÇmççþçÇ l³ççbvççÇ çÆMçhçç³ççbkçÀ[®³çç yçboákçÀç hçUJçu³çç. çÆJnkçwìçíçÆj³çç jçCççÇ®³çç jçp³ççjçínCç箳çç cçnçílmçJççÇ mçcççjbYç箳çç jç$ççÇ®ç j@C[®çç JçOç kçÀjC³ççlç Dççuçç. nálççlcçç oçcççíoj nçÆj ®ççHçíkçÀjçbvççÇ j@C[JçOççmçboYçç&lççÇuç cçççÆnlççÇ yççjçÇkçÀmççjçÇkçÀ lçhççÆMçuççmçn GIç[ kçÀªvç mççbçÆiçlçuççÇ Dççní. j@C[- JçOççvçblçj®ç pçáuçcççÇ MççmçvçkçÀl³çç¥vçç hç×lçMççÇjhçCçí mçbhççÆJçCççjí mJççlçb$³ç- mçbûççcçç®çí ³ç%çkçábÀ[ Oç[Oç[ç hçíìÓ uççiçuçí.

pçáuçcççÇ j@C[®çç MçíJçì Pççu³ççyçÎuç hçáC³ççlççÇuç pçvçlçívçí ®ç®çxlçÓvç kçÀç nçíF&vçç, hçCç Dççvçbo J³çÊçÀ kçíÀuçç. j@C[JçOççvçblçj®çç çÆoJçmç JçCç&vç kçÀjlççvçç ®ççHçíkçÀj çÆuççÆnlççlç- `mçácççjí onç-DçkçÀjç Jççpçlçç iççJççlç yççlçcççÇ hçmçjlç ®ççuçuççÇ.iççÆjyçç-hççmçÓvç lççí ÞççÇcçblççhççJçílççí, uçnçvç cçáuçç-hççmçÓvç cnçlççN³ççhç³ç¥lç mçJçç¥mç p³çç DçLçça Dççvçbo Jççìuçç, l³çç DçLçça Dççcnçmç çÆkçÀlççÇ Dççvçbo pççnuçç Dçmçíuç, ³çç®ççÇ kçÀuhçvçç Jçç®çkçÀçbvççÇ kçÀjçJççÇ.`

hçá{í hççíuççÇmç mçáhççEjìíC[bì yçÏáF&vç DçççÆCç kçíÀvçí[çÇ ³ççbvççÇ ³çç ÒçkçÀjCçç®çç çÆMçlççHçÀçÇvçí lçhççmç kçíÀuçç DçççÆCç oçcççíoj nçÆj ®ççHçíkçÀjçbvçç cçábyçF& ³çíLçí DçìkçÀ kçÀjC³ççlç DççuççÇ.kçÀçjçiç=nçlç Dçmçlççvçç 12-10-1897 jçípççÇ oçcççíojhçblççbvççÇ JççÆ[uççbvçç çÆuççÆnuçíuçí Ëo³çêçJçkçÀ hç$ç DççlcçkçÀLçí®³çç hççÆjçÆMçäçlç çÆouçí Dççní. oçcççíojhçblç çÆuççÆnlççlç, `DçpçÓvçnçÇ DççcnçÇ kçíÀuçí lçí JççF&ì kçíÀuçí, Dçmçí Dççcnçmç Jççìlç vççnçÇ. FlçkçíÀ®ç vçJní, lçj hçá{í HçÀçmççJçjpççlççvçç-mçá×ç JççF&ì JççìCççj vççnçÇ. uçivç-mçcççjbYççlç çÆvçIççuçíu³çç çÆcçjJçCçákçÀçÇhçí#çç Dççcnçdzçç Dçblç:kçÀçu箳çç çÆcçjJçCçákçÀçÇuçç pççmlç cçnÊJç oílççí.` Dçmçí çÆuçnÓvç l³ççbvççÇ JççÆ[uççb®çç DçKçíj®çç çÆvçjçíhç Içílçuçç Dççní.

j@C[JçOç箳çç DççjçíhççJçªvç oçcççíoj nçÆj ®ççHçíkçÀjçbvçç 18 SçÆÒçuç 1898 jçípççÇ lçj yççUkç=À

®ççHçíkçÀj yçbOçÓbvççÇ kçÀçU箳çç hçìuççJçj mJçlç:®³çç nçÌlççlc³çç®ççÇ lçhlçcçáêç GcçìJçÓvç pççÇJçvç mççLç&kçÀ kçíÀuçí. JççÇjÞççdzçáÊçÀ nçÌlççlc³çç®çç kçÀçuçKçb[ Mçyoyç× kçÀjCççjí ní DççÆÜlççdzç DççlcçJç=Êç, çÆJçmcç=lççÇ®³çç içlçxlç uççíhç hççJçÓ vç³çí, nçÇ®ç j@C[JçOççvçblçj 106 Jç<çç¥vççÇ ÒççÆmç× Pççuçíu³çç ³çç uçíKççcççiç®ççÇ Dçblç:ÒçíjCçç Dççní. 
çÆJçvççío mçbYççpççÇ çÆvçkçÀcç